Często jest tak że jak przygotowujemy dokument wymagań to odbiorca tych wymagań (czy to inny analityk czy programista) ma problem ze zrozumieniem procesu który usprawniamy wytwarzaniem danego rozwiązania.

Bardzo prostym sposobem aby każdy z odbiorców dokumnetu wymagań zrozumiał proces stojący za danymi wymaganiami jest diagram napisany w notacji BPMN dzięki której zawsze udaje mi się uniknąć pytań o to jak wygląda praca użytkownika końcowego w procesie.

Czym jest BPMN?

BPMN za wikipedią to jest skrót od Business Process Model and Notation, BPMN (Notacja i Model Procesu biznesowego) – Jest to rodzaj notacji w której modelujemy proces biznesowy. Stosowanie notacji umożliwia prezentowanie różnych procesów w diagramach znacząco ułatwiających zrozumienie procesu.

O BPMN w blogerskim skrócie.

W każdym z moich postów staram się by ich treść była jak najkrótsza. Powodem jest to że nie lubię wczytywać się w posty na kilka tysięcy słów. Dlatego też tutaj przedstawię tylko „zajawkę” do notacji. Na temat BPMN powstało sporo książek oraz jest bardzo dobra dokumentacja więc jak ktoś chce się douczyć to polecam dokumentację oraz książkę linki nie są reflinkami nic na nich nie zarabiam -> możesz śmiało kliknąć 😉 Przejdźmy do notacji.

Notacja jest złożona z kilku elementów połączonych ze sobą. Poniżej wyjaśniam podstawowe:

Zdarzenia

Ten rodzaj można opisać na wiele sposobów. Najszybciej i najbardziej potocznie możemy określić zdarzenie słowem „wyzwalacz”. Zdarzenia dzielimy na różne typy zdarzeń: początkowe, końcowe i pośrednie i każde z nich świadczy o czymś innym. Poniżej screen jak wyglądają poszczególne zdarzenia. Każde ze zdarzeń może w środku „kółeczka” mieć ikonkę świadczącą o typie zdarzenia. Przykładowo ikona koperty świadczy o tym że uczestnik procesu otrzymuje wiadomość co jest wyzwalaczem procesu(często używane w zdarzeniu pośrednim).

Zdarzenie początkowe – Zdarzenie początkowe zaczyna proces biznesowy. Z tego zdarzenia mogą wychodzić różnego rodzaju przepływy ale do niego żaden przepływ informacji nie wejdzie. Zdarzenia początkowe możemy stosować w diagramie procesu lecz nie ma konieczności ich stosowania zawsze(czasem diagram jest jednoznaczny i wiadomo gdzie zaczyna się proces).

Zdarzenia pośrednie – Zdarzenia stosujemy w przypadkach gdy chcemy zaprezentować:

– komunikat który musi się odbyć w procesie,

– obsługi wyjątków w procesie,

– opóźnień w procesie,

-wycofania wcześniejszych czynności.

Zdarzenia pośrednie przyjmują i wyzwalają przepływy w przeciwieństwie do końcowych i początkowych.

Zdarzenia końcowe – Zdarzenie świadczy o końcu procesu. Te zdarzenia przyjmują przepływy lecz przepływy z nich nie wychodzą. Zdarzenie końcowe powinno się kończyć z jakimś rezultatem. Często rezultat jest przedstawiany za pomocą ikony w kółeczku(np. błąd, komunikat, anulowanie).

Bramki

Bramki pełnią funkcje rozgałęziacza w procesie. Bramki są prezentowane za pomocą diamentu. Jest ich wiele rodzajów ja w poście omówię 3 które najczęściej używam:

Bramka wykluczająca – bramka ta jest używana w przypadku gdy mamy różnego rodzaju rozgałęzienie w procesie typu albo rozwiązanie A albo rozwiązanie B,C itd. W zależności od wyniku na bramce patrzymy na wybrane przepływy.

Bramka równoległa – bramka jest wykorzystywana gdy mamy rozgałęzienie na czynności które są wykonywane niezależnie. Ważne jest to że ta bramka jest nieintuicyjna z nazwy i trzeba zapamiętać że niezależnie nie oznacza równolegle.

Bramka niewykluczająca – bramka świadczy o tym że każdy przepływ wychodzący powinien być uruchomiony. W przypadku gdy wszystkie przepływy mają warunek który nie spełniamy na bramce to jest uruchamiany przepływ domyślny oznaczony ukośnikiem ().

Zadanie

Zadanie to niepodzielna na inne czynność wykonywana w procesie. Jest oznaczana za pomocą kwadratu. Zadania mają w lewym górnym rogu ikony które świadczą o typie zadania. Przykładowo

-koło zębate -> serwis czyli czynność zautomatyzowana

-człowiek -> zadanie wykonywane przez uzytkownika

-ręka -> zadanie wykonywane przez uzytkownika manualnie

Przepływy
Przepływy to linie łączące każde z zadań/bramek/zdarzeń. Mamy kilka rodzajów przepływów:

-przepływ sekwencji
Jest to linia ciągła z grotem zamkniętym. Grot określa kierunek przepływu(co po sobie następuje). Bardzo ważną zasadą jest to że jeden przepływ sekwencji łączy tylko 2 elementy jednak z jednego elementu może wychodzić kilka przepływów.

-przepływ komunikatu Jest to linia kreskowana pomiędzy dwoma uczestnikami procesu która świadczy o przekazywaniu informacji. Kończy się ona grotem a zaczyna małym okręgiem. Okrąg świadczy o tym kto przesyła komunikat.

-asoscjacje
Asocjacja jest używana do opisywania różnych miejsc lub do określania przepływów danych. Jest to linia kropkowana która powinna być zakończona grotem w przypadku przepływu danych. W przypadku komentarza nie ma takiej potrzeby.

Oczywiście to co tutaj opisałem to tylko ramowe informacje. W notacji jest wiele innych aspektów które są używane. Aby dobrze zrozumieć każdy szczegół odsyłam do dokumentacji BPMN. Opisane tutaj elementy pozwalają na rozumienie większości diagramów 🙂

Poniżej przykładowy diagram